Bài 4: Gia đình có thể giúp gì khi người thân muốn bỏ thuốc?

Bài 4: Gia đình có thể giúp gì khi người thân muốn bỏ thuốc?

 

💬 Một câu hỏi quen thuộc: “Làm sao giúp chồng/em/bố tôi bỏ thuốc?”

Hút thuốc lá là một vấn đề không chỉ của người hút – mà là của cả gia đình. Khói thuốc không dừng lại ở người cầm điếu, mà len lỏi vào phổi con trẻ, làm khò khè giấc ngủ của ông bà, và khiến trái tim người vợ lo lắng từng ngày.

Bạn có thể không thay thế được ý chí của người hút. Nhưng bạn có thể là lý do để họ bắt đầu. Và quan trọng hơn – bạn có thể là nguồn động viên để họ không bỏ cuộc giữa chừng.

 

🌱 1. Hiểu đúng: Cai thuốc không đơn giản, và người thân bạn đang cố gắng

Cai thuốc là một hành trình đấu tranh nội tâm:

• Với cơn thèm thuốc bất ngờ ập đến.
• Với cảm giác trống vắng khi thiếu “thói quen quen thuộc”.
• Với cả áp lực: sợ thất bại, sợ bị chê là “yếu đuối”.

Vì thế, thay vì trách móc, bạn có thể nói:

• “Em thấy anh đã cố gắng, dù còn hút vài điếu – nhưng đó cũng là tiến bộ rồi.”
• “Mỗi ngày anh không hút là một ngày phổi anh được nghỉ ngơi.”

👉 Thái độ tôn trọng, ghi nhận quan trọng hơn lời khuyên lý trí.

 

🧭 2. Những điều nên làm khi người thân đang cai thuốc

✅ Nhẹ nhàng khuyến khích – không ép buộc

Không ai muốn nghe đi nghe lại: “Anh hút thuốc là hại con đấy!”. Hãy thay bằng:

• “Con nhớ hôm qua bố không hút thuốc cả ngày – giỏi ghê!”
• “Nếu anh cần giúp canh giờ dán miếng dán, em nhắc nhé.”

✅ Hạn chế nói về thuốc lá

Tránh nhắc lại chuyện quá khứ như “Ngày trước anh hút kinh lắm” hay “Không biết lần này có bỏ nổi không”. Hãy tập trung vào hiện tại và tương lai.

✅ Loại bỏ các vật dụng kích thích thèm thuốc

• Gạt tàn, hộp quẹt, bao thuốc cũ.
• Quần áo còn mùi thuốc lá.

👉 Môi trường sạch khói giúp giảm cảm giác nhớ thói quen cũ.

✅ Cùng thay đổi lối sống

• Cùng tập thể dục nhẹ mỗi ngày.
• Cùng uống nước nhiều, ăn trái cây, hạn chế bia rượu.
• Cùng nhau đi dạo, chơi với con thay vì ngồi “ngáp vặt”.

 

🚫 3. Những điều nên tránh khi hỗ trợ người cai thuốc

❌ Dọa nạt, mắng mỏ

“Anh không bỏ thì tự chịu bệnh đấy nhé” chỉ làm tăng cảm giác tội lỗi – dễ dẫn đến bỏ cuộc.

❌ Làm thay hết mọi việc

Ví dụ: giấu thuốc, dọn dẹp không cho hút – nhưng người hút không tham gia quyết định. Điều đó khiến họ không cảm thấy chủ động và dễ phản kháng.

❌ So sánh với người khác

“Này, chú Tùng bỏ được rồi đấy, sao anh chưa?” – sẽ làm tổn thương lòng tự trọng và không giúp được gì cả.

 

🧠 4. Nhận diện các “giai đoạn bỏ thuốc” để đồng hành đúng cách

Bỏ thuốc có 5 giai đoạn – bạn cần biết để hỗ trợ phù hợp:

1. Chưa sẵn sàng: Chỉ nên gợi ý nhẹ nhàng, tránh gây áp lực.
2. Đang cân nhắc: Gợi mở bằng những câu hỏi: “Anh có từng nghĩ đến bỏ thuốc không?”, “Nếu bỏ được, anh thấy lợi gì nhất?”
3. Quyết tâm bỏ: Giúp lên kế hoạch – chọn ngày, dán lời nhắc, chuẩn bị kẹo ngậm, v.v.
4. Đang bỏ thuốc: Luôn ở bên, động viên dù chỉ là “hôm nay không hút”.
5. Duy trì bỏ thuốc: Chúc mừng từng mốc quan trọng – 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng… Tôn vinh sự nỗ lực của họ.

 

👩‍⚕️ 5. Khi nào nên cùng người thân đến gặp bác sĩ?

Bạn nên đề nghị đi khám/phỏng vấn nếu:

• Họ từng bỏ thuốc nhưng thất bại nhiều lần.
• Có dấu hiệu lo âu, mất ngủ nặng khi bỏ thuốc.
• Có bệnh phổi mạn tính kèm theo (ho nhiều, khó thở, COPD…).
• Cần tư vấn phương pháp hỗ trợ an toàn (thuốc, liệu pháp thay thế…).

Tại Phổi Việt, bạn và người thân sẽ được:

• Tư vấn theo từng cá nhân.
• Giải thích rõ lợi ích của từng phương pháp.
• Theo dõi định kỳ để duy trì hiệu quả lâu dài.

 

💝 Người thân là “liều thuốc” mạnh mẽ nhất

Một lời khen đúng lúc, một cái ôm nhẹ nhàng, một cái gật đầu từ bạn… có thể mạnh hơn bất kỳ viên thuốc nào.

Bạn không thể bỏ thuốc thay cho họ. Nhưng bạn chính là lý do khiến họ tin rằng mình có thể bỏ thuốc.

Nếu bạn muốn được tư vấn thêm hoặc cùng người thân xây dựng kế hoạch bỏ thuốc, Phổi Việt luôn sẵn sàng đồng hành.