Bệnh nhân hen suyễn và các câu hỏi thường gặp

BỆNH NHÂN HEN SUYỄN VÀ CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

ThS.BS. Nguyễn Hữu Hoàng

Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt

 

Hen suyễn là một bệnh mạn tính. Biểu hiện bằng tình trạng viêm và co thắt đường thở mạn tính có hồi phục. Triệu chứng chính là ho, khò khè, khó thở, nặng ngực… tùy vào tình trạng khác nhau mà bệnh nhân thường có cơn suyễn nhẹ, trung bình hoặc nặng khác nhau. Bên dưới là các câu hỏi chúng tôi thường gặp khi khám và điều trị cho các bệnh nhân hen suyễn tại Phổi Việt:

1.  HEN SUYỄN CÓ CHỮA KHỎI HẲN ĐƯỢC KHÔNG?

Hen suyễn là một bệnh liên quan đến dị ứng và yếu tố di truyền gia đình. Nếu gia đình có người bị hen suyễn hoặc các bệnh dị ứng khác (chàm da, mề đay, viêm mũi dị ứng,…) thì thế hệ sau có thể sẽ bị hen suyễn. Cho tới thời điểm hiện tại thì vẫn chưa có thuốc hay phương pháp nào chữa lành hoàn toàn bệnh hen suyễn nhưng chúng ta có thể kiểm soát hen suyễn. Thế nào là kiểm soát? Kiểm soát được chia làm 3 mức độ:

• Hen suyễn kiểm soát hoàn toàn
• Hen suyễn kiểm soát một phần
• Hen suyễn không kiểm soát

Mục tiêu điều trị nhắm tới là điều trị hen suyễn kiểm soát hoàn toàn càng lâu càng tốt. Để đạt được điều này cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sỹ, bệnh nhân và những người xung quanh. Nếu làm được điều này thì bệnh nhân hen suyễn vẫn có cuộc sống tốt và hòa nhập hoàn toàn với cuộc sống như một người bình thường.

• Về phía bác sỹ:
  • Chẩn đoán đúng và cụ thể
  • Điều trị thuốc hợp lý
  • Giải thích, hướng dẫn rõ ràng cách dùng thuốc, thời gian điều trị, các vấn đề phòng ngừa cảm cúm, gió lạnh,…
• Về phía bệnh nhân:
  • Tuân thủ điều trị của bác sỹ.
  • Thực hiện đúng hướng dẫn của bác sỹ cần thiết thì trao đổi với bác sỹ về vấn đề điều trị của mình…
• Những người xung quanh, điều này đặc biệt quan trọng với nhóm trẻ <18 tuổi và người già, vì việc điều trị của nhóm bệnh nhân này phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ của người xung quanh. Những người xung quanh nên theo dõi, hỗ trợ việc điều trị cho nhóm bệnh nhân này, cần trao đổi với bác sỹ về những thay đổi cũng như thuận lợi, khó khăn của việc điều trị.

2. THẾ NÀO LÀ KIỂM SOÁT HEN? CÁC MỨC ĐỘ KIỂM SOÁT KHÁC NHAU THẾ NÀO?

Kiểm soát hen được đánh giá 3 mức độ: Không kiểm soát – Kiểm soát 1 phần – Kiểm soát hoàn toàn. Bệnh nhân hen suyễn cần trả lời 4 câu hỏi sau:

Triệu chứng hen ban ngày hơn 2 lần/tuần?	Có	Không
Thức giấc về đêm do hen?	Có	Không
Cần thuốc cắt cơn hơn 2 lần/tuần?	Có	Không
Có hạn chế hoạt động do hen?	Có	Không

• Kiểm soát hoàn toàn: Không cả 4 câu
• Kiểm soát 1 phần: Có 1-2 câu
• Không kiểm soát: Có 3-4 câu

3. CÓ GIẢM LIỀU HOẶC NGƯNG THUỐC KHI HEN ĐÃ ĐƯỢC KIỂ​M SOÁT?

Điều này hoàn toàn có thể làm được nếu bệnh nhân kiểm soát hen hoàn toàn. Thời gian điều trị có thể từ 4 tháng đến 6 tháng hoặc hơn 1 năm tùy vào đáp ứng của từng bệnh nhân. Chỉ giảm liều và ngưng thuốc ở nhóm kiểm soát hen suyễn hoàn toàn. Có các tình huống sau:

• Hô hấp ký bình thường (không còn tắc nghẽn đường thở + không đáp ứng với thuốc giãn phế quản) + thời gian điều trị tấn công đủ dài (2 tháng đến 5 tháng tùy đánh giá của bác sỹ điều trị): giảm liều xuống ½ kéo dài một khoảng thời gian nữa (2 tháng đến 5 tháng) rồi giảm xuống liều thấp nhất mà bệnh nhân vẫn kiểm soát hoàn toàn thì cắt thuốc.
• Hô hấp ký bình thường + thời gian tấn công đủ dài + NO trong hơi thở ra (đánh giá mức độ viêm đường thở) trở về bình thường (<20ppb với trẻ em và <25ppb với người lớn) thì giảm liều từ từ tới liều thấp nhất và cắt thuốc.

Việc giảm liều phải được bác sỹ điều trị đánh giá và theo dõi kỹ, nếu có vấn đề khi giảm liều thì phải tăng liều lên lại và tiếp tục theo dõi. Bệnh nhân không nên tự giảm liều thuốc và ngưng thuốc khi bác sỹ chưa yêu cầu.