Nguyên nhân gây ho kéo dài

Nguyên nhân gây ho kéo dài

ThS.BS Trần Thị Thúy Tường

Giảng viên Bộ môn Nội hô hấp Trường Đại Học Y Dược TPHCM

Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt

 

 

Ho là một phản xạ nhằm tống các vật lạ, chất tiết, vi sinh vật… ra khỏi đường hô hấp để bảo vệ đường hô hấp. Ho được xem là cấp khi dưới 3 tuần, bán cấp 3-8 tuần, ho mạn tính khi kéo dài trên 8 tuần. Ho kéo dài thường do các nguyên nhân sau: Viêm mũi xoang , hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản , viêm phế quản mạn, dãn phế quản , Lao, bệnh phổi tăng eosinophil không do suyển ,ung thư phổi, thuốc hạ áp. Vì có khá nhiều nguyên nhân gây ho mạn tính, nên chúng ta cần đi khám bác sĩ chuyên khoa hô hấp để xác định đúng bệnh và điều trị phù hợp. Các xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh tùy theo từng nguyên nhân thường là: công thức máu,  X quang phổi, Đo chức năng hô hấp, nội soi dạ dày, CT ngực...

 

1. Viêm mũi xoang: Là nguyên nhân khá phổ biến của ho kéo dài

Triệu chứng: ho kéo dài thường do chảy nước  mũi sau, sổ mũi, hay có cảm giác chất lỏng nhỏ giọt vào mặt sau cổ họng, một số trường hợp người bệnh không có cảm giác gì.

Xét nghiệm: chụp X Quang , hoặc CT có thể thấy dày thành các xoang, tuy nhiên không đặc hiệu.

2. Hen suyễn

Là nguyên nhân thứ hai gây ho kéo dài ở người lớn, và hàng đầu ở trẻ em.

Triệu chứng: ho do hen suyễn thường kèm với khó thở, khò khè từng cơn, đôi khi nó ho có thể biểu hiện duy nhất còn gọi là thể bệnh “hen suyển dạng ho”. Thường xuất hiện trên người hay có tiền căn dị ứng, hoặc gia đình có người bị hen suyễn.

Xét nghiệm chẩn đoán: Đo chức năng hô hấp

3. Trào ngược dạ dày thực quản:

Là nguyên nhân thường gặp thứ hai hoặc thứ ba của ho dai dẳng, xuất hiện khoảng 30-40 % bệnh nhân,

Triệu chứng gợi ý: hay ợ hơi, ợ nóng, hoặc cảm giác vị chua ở trong miệng. Tuy nhiên triệu chứng này vắng mặt trong hơn 40% bệnh nhân có ho là do trào ngược dạ dày thực quản.

Xét nghiệm: Đo nồng độ pH 24 giờ, hoặc nội soi dà dày giúp gợi ý nguyên nhân. Có thể chẩn đoán xác định dựa vào bệnh nhân hết ho sau điều trị thử với thuốc kháng tiết acid dạ dày sau 2 tuần.

4. Viêm phế quản tăng eosinophil không do suyễn:

Là nguyên nhân ngày càng được công nhận gây ra ho mạn tính chiếm khoảng 20-25 % các nguyên nhân gây ho mạn tính. Bệnh nhân thường có tiền căn dị ứng.

Chẩn đoán dựa vào có tăng lượng eosinophil trong đàm >3 %, không ghi nhận tình trạng tắt nghẽn đường hô hấp. Đáp ứng với điều trị corticoid hít

5. Nhiễm trùng đường hô hấp:

Nguyên nhân gây ho kéo dài do nhiễm trùng ở nước ta thường do lao phổi.

Triệu chứng gợi ý : Ho khạc đàm trên 2 tuần, có thể kèm ho ra máu tươi hoặc đàm vướng máu có thể từ ít đến nhiều, gầy sút, kém ăn, mệt mỏi, sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi đêm, đau ngực,nặng sẽ gây khó thở.

Chẩn đoán bằng: chụp X quang phổi và xét nghiệm đàm.

Bệnh có tính lây lan và để lại nhiều di chứng nên cần được phát hiện và điều trị sớm.

6. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Triệu chứng : bệnh nhân thường có ho khạc đàm(màu trắng, nếu có nhiễm trùng đàm sẽ đổi màu) ít nhất một khoảng thời gian 3 tháng trong 2 năm liên tiếp, xảy ra ở người hút thuốc lá nhiều.

Xét nghiệm: X Quang phổi, đo chức năng hô hấp

7. Thuốc hạ áp nhóm ức chế men chuyển: thường được sử dụng trong cho các bệnh nhân tăng huyết áp, hoặc bệnh lý tim mạch

Triệu chứng: ho khan là triệu chứng phổ biến chiếm đến 15% bệnh nhân điều trị bằng nhóm thuốc này. Xuất hiện sau 1 tuần điều trị, hoặc có khi sáu tháng sau khi điều trị

Ho sẽ chấm dứt sau ngưng thuốc một đến bốn ngày.

8. Dãn phế quản:

Chiếm khoảng 4% nguyên nhân ho kéo dài:

 Triệu chứng : ho đàm mạn, có thể kèm ho ra máu, hoặc khó thở thường là hậu quả của tình trạng nhiễm trùng hô hấp mạn tính, từng nhiễm lao.

Chẩn đoán: X Quang, CT ngực

9. Ung thư phế quản:

        Ho kéo dài chiếm khoảng 2% các trường hợp

Triệu chứng gợi ý: Ho mới xuất hiện hoặc thay đổi ở những người hút thuốc lá lâu năm, ho kéo dài trên một tháng sau ngưng hút thuốc lá, kèm ho ra máu

X nghiệm: X Quang phổi, CT ngực, nội soi phế quản sinh thiết

Kết luận

Ho kéo dài gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, Hầu hết các bệnh gây ra nó có thể điều trị được. Nên đi khám bác sĩ chuyên khoa hô hấp để sớm tìm nguyên nhân và điều trị thích hợp.