Làm sao xử lý cơn hen cấp tại nhà?

Làm sao xử lý cơn hen cấp tại nhà?

BS. CKI. Quách Minh Phong

Trung tâm điều trị bệnh hô hấp Phổi Việt

Bệnh viện  Phạm Ngọc Thạch

 

Thế nào là “cơn hen cấp”?

Là sự xuất hiện đột ngột các triệu chứng ho, khò khè, nặng ngực, khó thở mà trươc đây các triệu chứng này không còn xuất hiện (đã được kiểm soát) trong quá trình điều trị. Các triệu chứng này buộc bệnh nhân phải thay đổi chế độ điều trị hoặc phải nhập viện vì tình trạng bệnh có nguy cơ tăng nặng hơn mức kiểm soát hàng ngày.

 

Cơn hen cấp có thể xuất hiện ở bất kỳ tình trạng kiểm soát nào của bệnh nhân. Nguyên nhân có thể là do bệnh nhân lơ là với điều trị hoặc tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng mà trước đây chưa tiếp xúc hoặc tiếp xúc nhưng chưa đủ mức độ làm cơn hen cấp xảy ra. Dù nguyên nhân nào thì khi có cơn hen cấp xuất hiện, phải xử trí cấp cứu cắt cơn hen vì có thể diễn biến nặng gây tử vong.

Các thuốc dùng xử trí cơn hen cấp:

§  Kích thích β₂ tác dụng ngắn:

o   Ventolin MDI (dạng bình xịt định liều) hoặc dùng với máy phun khí dung

o   Brycanyl dạng si rô (hiệu quả kém hơn)

§  Kích thích β₂  khởi phát nhanh  tác dụng kéo dài:  Symbicort

§  Đường uống: uống corticoid đường toàn thân prednisone

Cách xử lý cơn hen cấp:

§  Nếu tại nhà có thuốc xịt thì ưu tiên hàng đầu là thuốc giãn phế quản dạng hít Ventolin MDI, xịt từng nhát một và hít sâu vào mỗi lần 2 nhát. Sau 20 phút chưa giảm tiếp tục 2 nhát nữa và sau 20 phút vẫn chưa giảm tiếp tục xịt 2 nhát nữa. Lưu ý, nếu trong 1 giờ đã dùng 6 nhát xịt mà không giảm thì phải cho nhập viện ngay.

 

 

Trong trường hợp dùng Symbicort thì hít 1 nhát mỗi lần, nếu không giảm  sau 15 phút nhắc lại liều trên, một giờ dùng 4 liều. Nếu trong 1 giờ có 4 hít mà không giảm thì phải chuyển nhập viện ngay. Cách này sử dụng trong trường hợp bệnh nhân đang được điều trị bằng thuốc này với liều cố định (liều nền) và bệnh nhân trên 18 tuổi. Dưới 18 tuổi ưu tiên dùng Ventolin

§  Trường hợp tại nhà có máy phun khí dung (phun mù), nên cho bệnh nhân sử dụng thuốc phun Ventolin 5mg đối với trẻ trên 5 tuổi và người lớn hoặc 2,5mg cho trẻ dưới 5 tuổi.Corticoid toàn thân dùng sớm ngay khi có thể, tốt nhất ngay trong giờ đầu Prednisolone 40 – 60mg uống ( viên 5mg uống 8- 10 viên ).

Những điều cần tránh trong điều trị hen:

§  Không dùng thuốc cắt cơn đường uống như: salbutamol viên, Thyophilin.…để điều trị hen

§  Không tự ý ngưng trị hen khi đã kiểm soát tốt

Một khi cơn hen cấp xuất hiện thì chứng tỏ quản lý hen kém chất lượng. Để phòng ngừa cơn hen cấp, chúng ta phải:

• Điều trị hen phải đúng theo phác đồ
• Phác đồ điều trị phải do bác sỹ chỉ định
• Bệnh nhân không tự ý giảm liều, bỏ trị